Dấu hiệu, biến chứng, cách phòng ngừa và giải pháp tăng cường miễn dịch khi trẻ em mắc bệnh Sởi

Trong thời gian gần đây, bệnh sởi đang có xu hướng gia tăng trở lại tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước. Đây là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus sởi gây ra, có khả năng lây lan rất nhanh trong cộng đồng, đặc biệt là với trẻ nhỏ chưa được tiêm phòng đầy đủ. Việc hiểu rõ về cơ chế lây truyền, dấu hiệu nhận biết, biến chứng nguy hiểm và cách phòng bệnh hiệu quả sẽ giúp các bậc phụ huynh chủ động bảo vệ sức khỏe cho con em mình.

1. Bệnh sởi lây qua đường nào?

Virus sởi lây lan chủ yếu qua đường hô hấp. Khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, các giọt bắn nhỏ chứa virus sẽ phát tán trong không khí. Người lành hít phải những giọt bắn này sẽ có nguy cơ bị lây bệnh, đặc biệt là khi tiếp xúc gần với người nhiễm sởi trong môi trường đông người hoặc không thông thoáng. Điều đáng lưu ý là virus sởi có thể tồn tại trong không khí hoặc trên bề mặt vật dụng trong vài giờ, do đó mức độ lây lan của bệnh là rất cao.

1.1 Dấu hiệu nhận biết bệnh sởi ở trẻ em

Bệnh sởi thường khởi phát sau khoảng 10 đến 14 ngày kể từ khi trẻ bị nhiễm virus. Giai đoạn đầu, trẻ sẽ có các triệu chứng giống với cảm cúm thông thường như sốt cao, ho khan, chảy nước mũi, đau họng và mệt mỏi. Một số trẻ có thể kèm theo tình trạng khàn tiếng và viêm kết mạc khiến mắt đỏ, sưng nề mí mắt, có nhiều ghèn hoặc chảy nước mắt.
Sau khoảng 3 đến 4 ngày sốt, ban sởi sẽ bắt đầu xuất hiện. Ban thường nổi theo trình tự từ sau tai, lan dần lên mặt, rồi xuống thân mình, tay chân. Ban sởi có dạng dát sẩn, gồ trên mặt da, màu đỏ tía. Đặc biệt, sau khi ban lặn thường để lại các vết thâm gọi là "vằn da hổ". Đây là một đặc điểm khá đặc trưng giúp phân biệt phát ban do sởi với các loại phát ban thông thường khác.

1.2 Biến chứng nguy hiểm khi mắc sởi

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh sởi có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ nhỏ. Trong đó, biến chứng đường hô hấp là phổ biến nhất, bao gồm viêm thanh quản, viêm phế quản và đặc biệt là viêm phổi – nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do sởi ở trẻ em.

Ngoài ra, bệnh sởi còn có thể gây ra các biến chứng về thần kinh như viêm màng não và viêm não. Đây là những biến chứng rất nghiêm trọng, có thể để lại di chứng lâu dài như động kinh, giảm trí nhớ hoặc thậm chí là tử vong nếu không được xử lý kịp thời. Đường tiêu hóa cũng không nằm ngoài nguy cơ với các biểu hiện như tiêu chảy kéo dài, viêm ruột, khiến trẻ suy dinh dưỡng nhanh chóng. Một số trường hợp còn gặp biến chứng về thị giác, đặc biệt là viêm loét giác mạc, có thể dẫn đến mù lòa vĩnh viễn.

2. Khi nào cần đưa trẻ đến cơ sở y tế?

Phụ huynh cần đặc biệt cảnh giác và đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay nếu thấy trẻ có những biểu hiện bất thường như sốt cao liên tục không đáp ứng với thuốc hạ sốt, ho nhiều, ho kéo dài hoặc ho rũ rượi, thở nhanh, khó thở, nôn nhiều, tiêu chảy kéo dài. Ngoài ra, nếu trẻ xuất hiện dấu hiệu lừ đừ, li bì, bú kém, bỏ ăn, co giật hoặc hôn mê thì phải được đưa đến bệnh viện càng sớm càng tốt. Một dấu hiệu đáng chú ý nữa là nếu trẻ đã hết ban nhưng vẫn tiếp tục sốt cao thì có thể đã xuất hiện biến chứng nghiêm trọng.

3. Cách phân biệt phát ban do sởi và phát ban thông thường

Phát ban do sởi có đặc điểm lan theo trình tự rõ ràng, bắt đầu từ sau tai, lan lên mặt, xuống thân mình và các chi. Ban thường gồ lên mặt da, màu đỏ đậm và sau khi lặn để lại các vết thâm. Ngược lại, phát ban thông thường thường nổi đồng loạt toàn thân, ban mịn, ít sần sùi và không để lại dấu vết sau khi lặn. Việc nhận biết đúng loại ban giúp cha mẹ có hướng xử trí phù hợp và tránh tình trạng chủ quan, điều trị tại nhà không đúng cách.

4. Tiêm vắc xin sởi – biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất

Hiện nay, tiêm phòng vắc xin là biện pháp an toàn và hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh sởi. Trẻ cần được tiêm đầy đủ theo lịch khuyến cáo của Bộ Y tế để tạo miễn dịch bền vững. Có hai phác đồ tiêm chủng phổ biến hiện nay là lịch tiêm 3 mũi và lịch tiêm 2 mũi.
 
Với lịch 3 mũi, mũi đầu tiên tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi bằng vắc xin sởi đơn. Mũi thứ hai tiêm khi trẻ được 12 tháng tuổi bằng vắc xin phối hợp MMR (sởi – quai bị – rubella). Mũi thứ ba là mũi nhắc lại MMR sau mũi hai khoảng 2 đến 3 năm, thường vào lúc trẻ được 4 đến 6 tuổi. Với lịch tiêm 2 mũi, trẻ sẽ được tiêm mũi đầu tiên lúc 12 tháng tuổi và mũi thứ hai cách mũi đầu ít nhất một tháng.

Tại các vùng có dịch hoặc vùng có nguy cơ cao, trẻ có thể được tiêm mũi đầu tiên từ khi 6 tháng tuổi theo chương trình tiêm chủng mở rộng của Bộ Y tế. Sau đó, trẻ vẫn cần tiêm lại đủ liều theo lịch thông thường để bảo đảm hiệu lực bảo vệ lâu dài.

5. Bổ sung nước bù điện giải và lợi khuẩn giúp phục hồi nhanh hơn

Trong quá trình trẻ mắc sởi, việc bổ sung nước và điện giải là rất quan trọng, giúp duy trì cân bằng cơ thể, giảm nguy cơ mất nước do sốt hoặc không ăn uống được. Phụ huynh có thể lựa chọn sản phẩm nước bù điện giải ZOZO, một giải pháp tiện lợi, an toàn và dễ hấp thu dành cho trẻ nhỏ.
  Bên cạnh đó, để hỗ trợ hệ miễn dịch khỏe mạnh sau khi mắc bệnh hoặc sau tiêm phòng, việc bổ sung lợi khuẩn là điều cần thiết. ZOZO iMUSE là sản phẩm cung cấp tới 15 tỉ lợi khuẩn thuộc dòng iMUSE giúp hỗ trợ tăng cường miễn dịch đường ruột, nâng cao sức đề kháng tự nhiên cho trẻ. Đây là lựa chọn lý tưởng trong giai đoạn trẻ phục hồi sau bệnh sởi hoặc cần nâng cao sức đề kháng trong mùa dịch.

Bệnh sởi vẫn là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm với trẻ nhỏ nếu không được phòng ngừa và điều trị đúng cách. Việc nắm rõ thông tin về bệnh, đưa trẻ đi tiêm vắc xin đầy đủ và kịp thời, phát hiện sớm các dấu hiệu cảnh báo, kết hợp với bổ sung dinh dưỡng, nước điện giải và lợi khuẩn sẽ giúp trẻ nhanh chóng hồi phục, khỏe mạnh và phát triển toàn diện. Hãy chủ động bảo vệ con em mình ngay hôm nay để đẩy lùi nguy cơ bệnh sởi trong cộng đồng.