​Do dự và chống đối vắc xin mối nguy hiểm và giải pháp cần thiết

Vấn đề do dự và chống đối vắc xin đã trở thành một mối quan ngại toàn cầu trong thời gian gần đây. Những hậu quả của tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cá nhân mà còn đe dọa sức khỏe cộng đồng. Một sự việc điển hình là trường hợp bé gái 4 tuổi tại Hà Nội mắc sởi và qua đời vì không được tiêm vắc xin đầy đủ. Vậy, do dự và chống đối vắc xin là gì? Tình trạng này tác động ra sao và chúng ta cần làm gì để khắc phục?

1. Do dự vắc xin: định nghĩa và nguyên nhân

Do dự vắc xin là gì?

Theo tổ chức y tế thế giới (who), do dự vắc xin là tình trạng chần chừ hoặc từ chối tiêm vắc xin mặc dù vắc xin đã có sẵn và có thể bảo vệ cá nhân khỏi các bệnh nguy hiểm. Đây là một mối đe dọa ngày càng nghiêm trọng đối với sức khỏe toàn cầu.

Nguyên nhân dẫn đến do dự vắc xin

Có nhiều lý do khiến một bộ phận người dân không tiêm vắc xin hoặc trì hoãn việc tiêm chủng. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Thiếu thông tin chính xác: Nhiều người không hiểu rõ về lợi ích và sự an toàn của vắc xin, hoặc lo ngại về tác dụng phụ.
• Tâm lý chủ quan: Một số người nghĩ rằng các bệnh truyền nhiễm hiện nay ít gặp hoặc không còn nguy hiểm.
• Ảnh hưởng từ mạng xã hội: Các thông tin sai lệch và thuyết âm mưu về vắc xin trên các nền tảng mạng xã hội có thể gây hoang mang và làm người dân nghi ngờ về hiệu quả của vắc xin.

2. Hệ lụy từ việc do dự và chống đối vắc xin

Tác động đến cá nhân

Khi một cá thể không được tiêm vắc xin, họ sẽ dễ dàng bị mắc các bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng. Nếu mắc phải, bệnh có thể diễn biến nhanh và nguy hiểm, gây khó khăn trong việc điều trị, thậm chí đe dọa tính mạng.
 
Tác động đến cộng đồng

Do dự vắc xin làm giảm tỷ lệ bao phủ vắc xin trong cộng đồng, từ đó tạo ra các ổ dịch tiềm ẩn. Điều này không chỉ đe dọa những người chưa tiêm mà còn làm tăng tải cho hệ thống y tế khi dịch bệnh bùng phát.

Ngoài ra, chống đối vắc xin gây ra sự lan rộng của thông tin sai lệch, ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức của cộng đồng và gia tăng tình trạng do dự vắc xin. Chính nhóm người này là nguyên nhân gián tiếp gây ra các đợt bùng phát dịch bệnh, làm mất đi hiệu quả phòng ngừa của tiêm chủng.

3. Thực trạng tình hình do dự và chống đối vắc xin

Tình trạng do dự vắc xin đã gia tăng trên toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch covid-19. Theo unicef, trong ba năm đại dịch, có đến 67 triệu trẻ em trên toàn thế giới bị bỏ lỡ các liều vắc xin do gián đoạn dịch vụ tiêm chủng và thông tin sai lệch. Tại hoa kỳ, tỷ lệ miễn trừ vắc xin đã tăng từ 1% năm 2006 lên 2,6% trong năm 2021–2022, làm gia tăng tỷ lệ mắc các bệnh có thể phòng ngừa bằng vắc xin.

Mặc dù tại Việt Nam tình trạng do dự vắc xin chưa được nghiên cứu rộng rãi, nhưng các nghiên cứu tại địa phương cho thấy tỷ lệ do dự vắc xin, đặc biệt là vắc xin phòng covid-19, vẫn ở mức đáng lo ngại. Tại huyện Bình Lục, Hà Nam, tỷ lệ người dân do dự tiêm vắc xin covid-19 lên đến 25,1%, chủ yếu vì lo ngại tác dụng phụ và thiếu thông tin chính thống.

4. Giải pháp đối phó với do dự và chống đối vắc xin

Giáo dục cộng đồng

Để khắc phục tình trạng do dự vắc xin, việc cung cấp thông tin chính xác, rõ ràng và dễ hiểu về lợi ích của vắc xin là rất quan trọng. Các chiến dịch truyền thông cần được tổ chức để giải đáp thắc mắc và nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của tiêm chủng đối với sức khỏe cá nhân và cộng đồng.

Tăng cường sự tham gia của nhân viên y tế

Nhân viên y tế đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người dân hiểu rõ về vắc xin và giải đáp những lo ngại về tác dụng phụ. Việc tạo dựng niềm tin từ bác sĩ và các chuyên gia y tế sẽ giúp nâng cao tỷ lệ tiêm chủng trong cộng đồng.

Kiểm soát thông tin sai lệch trên mạng xã hội

Các nền tảng mạng xã hội cần phối hợp với cơ quan chức năng để ngăn chặn và gỡ bỏ các thông tin sai lệch về vắc xin. Đây là một biện pháp quan trọng giúp giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực của các thuyết âm mưu và thông tin không chính xác.
 
Do dự và chống đối vắc xin là một vấn đề nghiêm trọng đang ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Để bảo vệ sức khỏe của bản thân và cộng đồng, việc tiêm vắc xin là cần thiết. Cần có các chiến lược giáo dục, truyền thông hiệu quả và sự hỗ trợ từ hệ thống y tế để nâng cao nhận thức và giảm thiểu tình trạng do dự vắc xin. Chỉ khi cộng đồng hiểu rõ được lợi ích của vắc xin, chúng ta mới có thể bảo vệ sức khỏe của tất cả mọi người và ngăn ngừa sự bùng phát của các dịch bệnh nguy hiểm.